Κετοκοναζόλη (σαμπουάν ABBA): Οδηγίες Χρήσης – Ενδείξεις – Παρενέργειες

Ορισμός και ταυτότητα του φαρμάκου

Το φάρμακο ABBA (Ketoconazole) είναι ένα τοπικό αντιμυκητιασικό σκεύασμα για χρήση στο τριχωτό της κεφαλής, το οποίο διατίθεται υπό μορφή σαμπουάν. Η δραστική ουσία είναι η κετοκοναζόλη σε συγκέντρωση 2% κατά βάρος (w/w). Συσκευάζεται σε φιάλη των 180 ml και προορίζεται για εξωτερική τοπική εφαρμογή.

 

Θεραπευτική κατηγορία

Σύμφωνα με την Ανατομική Θεραπευτική Χημική (ATC) ταξινόμηση, το φάρμακο ABBA κατατάσσεται στην κατηγορία D01AC08 που αντιστοιχεί στην κετοκοναζόλη. Πιο συγκεκριμένα, ανήκει στην ομάδα D01 (Αντιμυκητιασικά για Δερματολογική Χρήση), υποομάδα D01A (Αντιμυκητιασικά για Τοπική Χρήση) και υπο-υποομάδα D01AC (Παράγωγα Ιμιδαζολίου και Τριαζολίου).

 

Χημική δομή και ιδιότητες

Η κετοκοναζόλη (C26H28Cl2N4O4) είναι μια συνθετική αζολική ένωση που ανήκει στην κατηγορία των παραγώγων ιμιδαζολίου. Έχει μοριακό βάρος 531,43 g/mol και αποτελεί ρακεμικό μίγμα των cis-(2S,4R) και cis-(2R,4S) εναντιομερών της. Είναι ελάχιστα υδατοδιαλυτή και προσδένεται ισχυρά (83,7-99%) στις πρωτεΐνες του πλάσματος, κυρίως την αλβουμίνη.

 

Μηχανισμός δράσης

Η κετοκοναζόλη ασκεί την αντιμυκητιασική της δράση μέσω αναστολής του ενζύμου 14α-απομεθυλάση του κυτοχρώματος P450. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, παρεμποδίζει τη βιοσύνθεση της εργοστερόλης, μιας στερόλης απαραίτητης για το σχηματισμό της κυτταρικής μεμβράνης των μυκήτων. Ως αποτέλεσμα, ανακόπτεται η ανάπτυξη και η αναπαραγωγή των μυκητιασικών παθογόνων (Daneshmend & Warnock, 1988).

 

Προειδοποιήσεις

Το φάρμακο ABBA προορίζεται αποκλειστικά για εξωτερική τοπική χρήση στο τριχωτό της κεφαλής και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από το στόμα. Σε περίπτωση κατάποσης, θα πρέπει να ζητηθεί άμεσα ιατρική βοήθεια. Επιπλέον, απαιτείται προσοχή ώστε να μην έρθει σε επαφή με τα μάτια, καθώς μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό. Αν συμβεί κατά λάθος, ξεπλύνετε με άφθονο νερό.

 

Πριν τη λήψη του φαρμάκου ABBA

Προφυλάξεις πριν τη λήψη

Πριν από τη χρήση του σαμπουάν ABBA, ενημερώστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν:

• Έχετε αλλεργία στην κετοκοναζόλη ή σε άλλα συστατικά του σκευάσματος
• Υποφέρετε από ηπατική νόσο ή έχετε ιστορικό ηπατικής ανεπάρκειας
• Είστε έγκυος ή θηλάζετε

 

Τι πρέπει να αποφύγετε

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με το φάρμακο ABBA, αποφύγετε:

• Την εφαρμογή σε εκτεταμένες περιοχές με βλάβες ή εγκαύματα στο δέρμα
• Την κατάποση ή τη χρήση από του στόματος
• Την επαφή με τα μάτια

 

Δοσολογία και χορήγηση του φαρμάκου ABBA

Δοσολογικό σχήμα

Η συνιστώμενη δοσολογία για ενήλικες και παιδιά είναι η εφαρμογή του σαμπουάν στο τριχωτό της κεφαλής και η μάλαξη για την δημιουργία αφρού. Αφήστε το να δράσει για 5 λεπτά πριν το ξέβγαλμα με άφθονο νερό. Για βέλτιστα αποτελέσματα, επαναλάβετε τη διαδικασία δύο φορές την εβδομάδα.

 

Οδοί και τρόποι χορήγησης

Το φάρμακο ABBA χορηγείται μέσω τοπικής εφαρμογής στο τριχωτό της κεφαλής. Δεν επιτρέπεται η χρήση από του στόματος ή άλλες οδούς χορήγησης.

Σύμφωνα με τους Daneshmend & Warnock (1988) στην ανασκόπηση “Clinical Pharmacokinetics of Ketoconazole” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Clinical Pharmacokinetics, η απορρόφηση της κετοκοναζόλης μετά από τοπική εφαρμογή είναι ελάχιστη και δεν οδηγεί σε συστηματική έκθεση.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση του φαρμάκου ABBA;

Εάν παραλείψατε μία δόση του φαρμάκου ABBA, εφαρμόστε το σαμπουάν το συντομότερο δυνατόν. Ωστόσο, αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε την χαμένη και συνεχίστε με το κανονικό δοσολογικό σχήμα. Μην διπλασιάσετε τη δοσολογία για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε.

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση ακούσιας κατάποσης ή υπερδοσολογίας με το φάρμακο ABBA, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια ή επικοινωνήστε με το Κέντρο Δηλητηριάσεων. Συμπτωματική και υποστηρικτική αγωγή μπορεί να απαιτηθεί. Η χορήγηση ενεργού άνθρακα συνιστάται εντός της πρώτης ώρας από την υπερδοσολογία.

 

Ανεπιθύμητες Ενέργειες του φαρμάκου ABBA

Οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χρήση του φαρμάκου ABBA περιλαμβάνουν:

• Ερυθρότητα, φαγούρα, ξηρότητα ή απολέπιση στην περιοχή εφαρμογής
• Αλλεργικές αντιδράσεις όπως κνίδωση ή αναφυλαξία
• Μεταβολές στο χρώμα ή την υφή της τρίχας
• Τριχόπτωση (σπάνια)

Οποιαδήποτε σοβαρή ή επίμονη ανεπιθύμητη ενέργεια θα πρέπει να αναφέρεται άμεσα στον γιατρό σας.

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Καθώς η απορρόφηση του φαρμάκου ABBA από το δέρμα είναι ελάχιστη, οι πιθανότητες αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα είναι χαμηλές. Ωστόσο, θα πρέπει να ενημερώνετε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για οποιαδήποτε άλλη αγωγή λαμβάνετε.

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Δεν υπάρχουν αναφερόμενες αλληλεπιδράσεις του φαρμάκου ABBA με τροφές. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι Daneshmend & Warnock στην ανασκόπησή τους, η παρουσία τροφών μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση της κετοκοναζόλης από του στόματος.

Συμπερασματικά, οι πληροφορίες για τις ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις του τοπικού αντιμυκητιασικού σαμπουάν ABBA είναι περιορισμένες, ενώ απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ανάπτυξη ανθεκτικότητας

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα αντιμυκητιασικά φάρμακα, η παρατεταμένη και υπερβολική χρήση του ABBA μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας των μυκητιασικών παθογόνων απέναντι στην κετοκοναζόλη. Σύμφωνα με τους Daneshmend & Warnock (1988) στην ανασκόπησή τους “Clinical Pharmacokinetics of Ketoconazole”, η ανθεκτικότητα συνήθως προκύπτει λόγω μεταλλάξεων στο μονοπάτι βιοσύνθεσης στερολών των μυκήτων. Επιπλέον, τα γονίδια πολλαπλής ανθεκτικότητας μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στη μείωση των ενδοκυτταρικών επιπέδων του φαρμάκου.

 

Κλινικές μελέτες του φαρμάκου ABBA

Το σαμπουάν ABBA με κετοκοναζόλη 2% έχει μελετηθεί εκτενώς για τη θεραπεία επιφανειακών μυκητιασικών λοιμώξεων του δέρματος και του τριχωτού της κεφαλής, όπως η ποικιλόχρους πιτυρίδα, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και η πιτυρίαση. Ωστόσο, οι διαθέσιμες κλινικές μελέτες είναι περιορισμένες για αυτό το συγκεκριμένο σκεύασμα, καθώς οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στη χρήση της κετοκοναζόλης από του στόματος.

 

Συγκριτική αποτελεσματικότητα

Σε σύγκριση με άλλα τοπικά αντιμυκητιασικά σκευάσματα, η κετοκοναζόλη έχει δείξει υψηλότερη αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των δερματομυκητιάσεων και της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας (Daneshmend & Warnock, 1988). Ωστόσο, απαιτούνται χαμηλότερες δόσεις άλλων αζολών όπως η ιτρακοναζόλη και η φλουκοναζόλη για να επιτευχθεί αντίστοιχη αντιμυκητιασική δράση, καθώς φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη συγγένεια με τις μεμβράνες των μυκητιασικών κυττάρων.

 

Φαρμακολογικά χαρακτηριστικά

Η απορρόφηση της κετοκοναζόλης μετά από τοπική εφαρμογή είναι ελάχιστη και δεν οδηγεί σε συστηματική έκθεση. Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι Daneshmend & Warnock, όταν χορηγείται από του στόματος, η απορρόφηση της κετοκοναζόλης είναι μεταβλητή, με μεγάλη διακύμανση στις μέγιστες συγκεντρώσεις ορού. Η ημιπερίοδος ημίσειας ζωής της αυξάνεται κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας αγωγής, πιθανώς λόγω αυτο-αναστολής του μεταβολισμού της.

 

Φάρμακο ABBA: Συνοψή

Το σαμπουάν ABBA είναι ένα τοπικό αντιμυκητιασικό σκεύασμα για το τριχωτό της κεφαλής, με δραστική ουσία την κετοκοναζόλη 2% w/w. Ανήκει στην κατηγορία D01AC08 της ATC ταξινόμησης και δρα αναστέλλοντας τη βιοσύνθεση της εργοστερόλης στους μύκητες. Παρά την αποτελεσματικότητά του, υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας με την παρατεταμένη χρήση. Σε σχέση με άλλες αζόλες, απαιτείται υψηλότερη δόση για ισοδύναμη αντιμυκητιασική δράση. Η τοπική απορρόφηση είναι ελάχιστη, ωστόσο από του στόματος παρουσιάζει μεταβλητή βιοδιαθεσιμότητα και ημιπερίοδο ημίσειας ζωής που αυξάνεται χρονίως. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι συνήθως ήπιες, αλλά απαιτείται προσοχή για αλληλεπιδράσεις και υπερδοσολογία.

gnosiatriki.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία σας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των φαρμακευτικών σκευασμάτων, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν αλλαγές στις προδιαγραφές των προϊόντων που προμηθεύεστε. Τα εμπορικά ονόματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κείμενο είναι απλώς παραδείγματα δημοφιλών φαρμάκων με τις ουσίες που περιγράφονται, αλλά η ακριβής σύσταση μπορεί να διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Εδώ, η έμφαση δίνεται στις δραστικές ουσίες και όχι στα εμπορικά ονόματα. Τα ονόματα των φαρμάκων παρατίθενται μόνο για την ευκολία των αναγνωστών, αλλά πρέπει να διαβάζετε τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος που θα χρησιμοποιήσετε καθώς μπορεί να διαφέρει. Η συνεχής επικοινωνία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας είναι απαραίτητη. Μην καταφεύγετε ποτέ στην αυτοχορήγηση φαρμάκων, γιατί εκθέτετε την υγεία σας σε σημαντικούς κινδύνους.

 

Βιβλιογραφία

Daneshmend, T. K., & Warnock, D. W. (1988). Clinical pharmacokinetics of ketoconazole. Clinical pharmacokinetics. springer.com

Gupta, A. K., & Lyons, D. C. A. (2015). The rise and fall of oral ketoconazole. Journal of Cutaneous Medicine and Dermatological Surgery. journals.sagepub.com

 

Συχνές Ερωτήσεις