Κλινδαμυκίνη (Dalacin C): Οδηγίες Χρήσης – Ενδείξεις – Παρενέργειες

Τι είναι η κλινδαμυκίνη;

Η κλινδαμυκίνη (clindamycin) είναι ένα αντιβιοτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των λινκοσαμιδών. Κυκλοφορεί υπό διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως το φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α. Η κλινδαμυκίνη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων, κυρίως αυτών που προκαλούνται από αναερόβια βακτήρια και ορισμένα gram-θετικά αερόβια βακτήρια.

Η κλινδαμυκίνη ανακαλύφθηκε το 1966 από ερευνητές της φαρμακευτικής εταιρείας Upjohn Company (σήμερα Pfizer) και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση το 1970 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έκτοτε, έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών ερευνών και δημοσιεύσεων σε ιατρικά περιοδικά και βιβλία. Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε πληροφορίες και δεδομένα από επιστημονικές πηγές σχετικά με τις ιδιότητες, τις ενδείξεις, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της κλινδαμυκίνης.

 

Θεραπευτική κατηγορία

Η κλινδαμυκίνη ανήκει στην κατηγορία των λινκοσαμιδών, μια ομάδα αντιβιοτικών που αναστέλλουν τη σύνθεση πρωτεϊνών στα βακτήρια. Είναι ημισυνθετικό παράγωγο της λινκομυκίνης, ενός φυσικού αντιβιοτικού που παράγεται από τον μικροοργανισμό Streptomyces lincolnensis.

 

Χημική δομή και ιδιότητες

Η κλινδαμυκίνη είναι μια λιπόφιλη ουσία με χημικό τύπο C18H33ClN2O5S. Έχει μοριακό βάρος 424,98 g/mol και εμφανίζεται ως λευκή κρυσταλλική σκόνη. Είναι ελαφρώς διαλυτή στο νερό και πολύ διαλυτή σε οργανικούς διαλύτες όπως η αιθανόλη και η μεθανόλη.

 

Μηχανισμός δράσης

Ο μηχανισμός δράσης της κλινδαμυκίνης βασίζεται στην αναστολή της βακτηριακής πρωτεϊνοσύνθεσης. Συγκεκριμένα, η κλινδαμυκίνη συνδέεται με την 50S υπομονάδα του βακτηριακού ριβοσώματος και παρεμποδίζει την επιμήκυνση της πολυπεπτιδικής αλυσίδας, αναστέλλοντας έτσι την παραγωγή πρωτεϊνών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση και τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων (Brook et al., “Clindamycin in dentistry: more than just effective prophylaxis for endocarditis?”).

 

Ενδείξεις

Η κλινδαμυκίνη ενδείκνυται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων, όπως:

• Λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων, όπως κυτταρίτιδα, δοθιήνας, μολυσμένα τραύματα και έλκη.
• Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως πνευμονία, εμπύημα, πνευμονικό απόστημα και φαρυγγίτιδα.
• Ενδοκαρδίτιδα και οστεομυελίτιδα.
• Λοιμώξεις της πυέλου και του γεννητικού συστήματος, όπως ενδομητρίτιδα, σηψαιμία μετά τον τοκετό και βακτηριακή κολπίτιδα (Subtil et al., “Early clindamycin for bacterial vaginosis in pregnancy (PREMEVA): a multicentre, double-blind, randomised controlled trial”).
• Οδοντικές λοιμώξεις, όπως περιοδοντίτιδα, περιακρορριζικό απόστημα και προφύλαξη ενδοκαρδίτιδας σε οδοντιατρικές επεμβάσεις.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η κλινδαμυκίνη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως φάρμακο πρώτης γραμμής, αλλά κυρίως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αντοχή στα β-λακταμικά αντιβιοτικά ή αλλεργία στην πενικιλλίνη. Επιπλέον, λόγω του κινδύνου εμφάνισης σοβαρών παρενεργειών, όπως η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα, η χρήση της κλινδαμυκίνης θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και πάντα υπό ιατρική καθοδήγηση.

 

Προειδοποιήσεις

Πριν από τη χρήση της κλινδαμυκίνης (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.), είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας εάν έχετε ιστορικό εντερικών διαταραχών, όπως ελκώδης κολίτιδα ή νόσος του Crohn, καθώς η κλινδαμυκίνη μπορεί να επιδεινώσει αυτές τις παθήσεις. Επίσης, θα πρέπει να αναφέρετε τυχόν αλλεργίες σε αντιβιοτικά, ιδιαίτερα στις λινκοσαμίδες.

Η κλινδαμυκίνη (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.) μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, όπως η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα, μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή φλεγμονή του παχέος εντέρου. Εάν παρουσιάσετε διάρροια κατά τη διάρκεια ή μετά τη θεραπεία, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας.

 

Προφυλάξεις

Ενημερώστε τον γιατρό σας εάν είστε έγκυος, σκοπεύετε να μείνετε έγκυος ή θηλάζετε, καθώς η κλινδαμυκίνη (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.) μπορεί να περάσει στο μητρικό γάλα και να επηρεάσει το βρέφος. Ωστόσο, σύμφωνα με τους Gonzalez et al. στη μελέτη τους “Clindamycin pharmacokinetics and safety in preterm and term infants”, η κλινδαμυκίνη μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια σε πρόωρα και τελειόμηνα βρέφη υπό στενή παρακολούθηση.

Ενημερώστε επίσης τον γιατρό σας εάν έχετε ηπατικά ή νεφρικά προβλήματα, καθώς ενδέχεται να απαιτείται προσαρμογή της δόσης.

 

Αντενδείξεις

Η κλινδαμυκίνη αντενδείκνυται σε ασθενείς με γνωστή υπερευαισθησία στις λινκοσαμίδες ή σε κάποιο από τα έκδοχα του φαρμάκου. Επίσης, δεν θα πρέπει να χορηγείται σε ασθενείς με ιστορικό ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας ή άλλων σοβαρών γαστρεντερικών διαταραχών που σχετίζονται με τη χρήση αντιβιοτικών.

 

Τι πρέπει να αποφύγετε

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με κλινδαμυκίνη, θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, καθώς μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο γαστρεντερικών παρενεργειών. Επίσης, ενημερώστε τον γιατρό σας εάν λαμβάνετε άλλα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωμάτων διατροφής και των φυτικών σκευασμάτων, καθώς η κλινδαμυκίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένες ουσίες.

 

Δοσολογία και χορήγηση του φαρμάκου κλινδαμυκίνη

Η δοσολογία και η διάρκεια της θεραπείας με κλινδαμυκίνη εξαρτώνται από τη σοβαρότητα και το είδος της λοίμωξης, καθώς και από την ηλικία και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Ο γιατρός σας θα καθορίσει το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα για εσάς.

 

Οδοί και τρόποι χορήγησης

Η κλινδαμυκίνη μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα σε μορφή καψουλών ή πόσιμου εναιωρήματος, ή παρεντερικά μέσω ενδοφλέβιας ή ενδομυϊκής ένεσης. Για τοπική εφαρμογή, διατίθεται σε μορφή κρέμας, γέλης ή κολπικών υπόθετων.

Είναι σημαντικό να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας και να ολοκληρώνετε την πλήρη διάρκεια της θεραπείας, ακόμη και αν τα συμπτώματά σας βελτιωθούν νωρίτερα. Η πρόωρη διακοπή της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή της λοίμωξης και ανάπτυξη βακτηριακής αντοχής.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση του φαρμάκου κλινδαμυκίνη;

Εάν παραλείψετε μια δόση της κλινδαμυκίνης (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.), πάρτε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας δοσολογικό πρόγραμμα. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε, καθώς αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών.

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας με κλινδαμυκίνη, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας ή με το τοπικό κέντρο δηλητηριάσεων. Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας μπορεί να περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, έμετο και διάρροια, καθώς και νευρολογικές διαταραχές, όπως μυϊκή αδυναμία και κατασταλτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

 

Παρενέργειες της κλινδαμυκίνης (φάρμακο Dalacin C, Klimicin κ.α.)

Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και η κλινδαμυκίνη (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, αν και δεν παρουσιάζονται σε όλους τους ασθενείς. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν:

• Γαστρεντερικές διαταραχές: διάρροια, ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος
• Δερματικές αντιδράσεις: εξάνθημα, κνησμός, κνίδωση
• Κολπίτιδα από Candida (Subtil et al.)

Σπάνιες, αλλά σοβαρές παρενέργειες περιλαμβάνουν την ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα, μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή φλεγμονή του παχέος εντέρου που προκαλείται από τον πολλαπλασιασμό του βακτηρίου Clostridioides difficile. Εάν παρουσιάσετε σοβαρή ή επίμονη διάρροια κατά τη διάρκεια ή μετά τη θεραπεία με κλινδαμυκίνη, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας.

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Η κλινδαμυκίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, αυξάνοντας τον κίνδυνο παρενεργειών ή μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Ενημερώστε τον γιατρό σας εάν λαμβάνετε:

• Νευρομυϊκούς αποκλειστές, όπως η ροκουρόνιο ή η πανκουρόνιο
• Ερυθρομυκίνη, ένα άλλο αντιβιοτικό
• Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παράταση του διαστήματος QT, όπως η χλωροκίνη ή η αμιοδαρόνη (Patel et al.)

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Η κλινδαμυκίνη (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.) μπορεί να ληφθεί με ή χωρίς τροφή. Ωστόσο, η λήψη του φαρμάκου με φαγητό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του γαστρεντερικού ερεθισμού.

Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα, συμπληρώματα και φυτικά σκευάσματα που λαμβάνετε, προκειμένου να αξιολογηθεί ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων. Μην ξεκινάτε, σταματάτε ή αλλάζετε τις δόσεις οποιωνδήποτε φαρμάκων χωρίς την έγκριση του γιατρού σας.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ηλικιωμένοι και παιδιατρικοί ασθενείς χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής κατά τη χορήγηση κλινδαμυκίνης. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο επιρρεπείς σε παρενέργειες, ειδικά διάρροια και ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα. Στα παιδιά, η δόση πρέπει να προσαρμόζεται βάσει βάρους/ηλικίας. Μελέτες έχουν δείξει ασφάλεια σε πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά με κατάλληλη προσαρμογή δόσης.

Η υπερβολική χρήση κλινδαμυκίνης οδηγεί σε ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα. Επαγώγιμη αντοχή είναι συχνή σε στελέχη S. aureus στην κοινότητα και σε νοσοκομεία. Απαιτείται ορθολογική χρήση και επιτήρηση της μικροβιακής ευαισθησίας.
Κλινικές μελέτες έδειξαν αποτελεσματικότητα σε βακτηριακές λοιμώξεις. Η έγκαιρη χορήγηση σε εγκύους με βακτηριακή κολπίτιδα μείωσε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού και χαμηλού βάρους γέννησης.

Συγκριτικά με άλλα αντιβιοτικά, η κλινδαμυκίνη είναι εξίσου αποτελεσματική σε κάποιες λοιμώξεις, ενώ υπερτερεί σε άλλες. Στη βακτηριακή κολπίτιδα έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη μετρονιδαζόλη, αλλά καλύτερη ανεκτικότητα.

Η κλινδαμυκίνη είναι ένα ημισυνθετικό παράγωγο της λινκομυκίνης με βακτηριοστατική δράση κατά gram-θετικών αερόβιων/αναερόβιων βακτηρίων και ορισμένων πρωτοζώων. Αναστέλλει την πρωτεϊνοσύνθεση δεσμευόμενη στην 50S ριβοσωμική υπομονάδα. Απορροφάται καλά από το έντερο, με μέγιστη συγκέντρωση εντός 1-2 ωρών. Μεταβολίζεται ηπατικά και αποβάλλεται κυρίως στη χολή.

 

Συνοπτικά

Η κλινδαμυκίνη (φάρμακο Dalacin C, Clinacin, Cleocin, Klimicin κ.α.) είναι ένα αντιβιοτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων. Ανήκει στην κατηγορία των λινκοσαμιδών και δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση πρωτεϊνών στα βακτήρια. Ενδείκνυται για λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων, του αναπνευστικού συστήματος, της πυέλου και του γεννητικού συστήματος, καθώς και για οδοντικές λοιμώξεις. Η κλινδαμυκίνη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, με πιο συχνές τις γαστρεντερικές διαταραχές και τις δερματικές αντιδράσεις. Σπάνια, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, όπως η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα. Η δοσολογία και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτώνται από τη σοβαρότητα και το είδος της λοίμωξης, καθώς και από την ηλικία και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Η κλινδαμυκίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να ενημερώνετε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε. Η εκτεταμένη χρήση της κλινδαμυκίνης μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών βακτηρίων, επομένως η ορθολογική χρήση του φαρμάκου είναι απαραίτητη.

gnosiatriki.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία σας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των φαρμακευτικών σκευασμάτων, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν αλλαγές στις προδιαγραφές των προϊόντων που προμηθεύεστε. Τα εμπορικά ονόματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κείμενο είναι απλώς παραδείγματα δημοφιλών φαρμάκων με τις ουσίες που περιγράφονται, αλλά η ακριβής σύσταση μπορεί να διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Εδώ, η έμφαση δίνεται στις δραστικές ουσίες και όχι στα εμπορικά ονόματα. Τα ονόματα των φαρμάκων παρατίθενται μόνο για την ευκολία των αναγνωστών, αλλά πρέπει να διαβάζετε τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος που θα χρησιμοποιήσετε καθώς μπορεί να διαφέρει. Η συνεχής επικοινωνία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας είναι απαραίτητη. Μην καταφεύγετε ποτέ στην αυτοχορήγηση φαρμάκων, γιατί εκθέτετε την υγεία σας σε σημαντικούς κινδύνους.

 

Βιβλιογραφία

1. Brook, I., Lewis, M. A., Sándor, G. K., Jeffcoat, M., Samaranayake, L. P., & Vera Rojas, J. (2005). Clindamycin in dentistry: more than just effective prophylaxis for endocarditis?. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Radiology, and Endodontology, 100(5), 550-558. sciencedirect
2. Patel, M., Waites, K. B., Moser, S. A., Cloud, G. A., & Hoesley, C. J. (2006). Prevalence of inducible clindamycin resistance among community-and hospital-associated Staphylococcus aureus isolates. Journal of Clinical Microbiology, 44(7), 2481-2484. journals
3. Subtil, D., Brabant, G., Tilloy, E., Devos, P., Canis, F., Fruchart, A., … & Desseauve, D. (2018). Early clindamycin for bacterial vaginosis in pregnancy (PREMEVA): a multicentre, double-blind, randomised controlled trial. The Lancet, 392(10160), 2171-2179. thelancet
4. Gonzalez, D., Delmore, P., Bloom, B. T., Cotten, C. M., Poindexter, B. B., McGowan, E., … & Yogev, R. (2016). Clindamycin pharmacokinetics and safety in preterm and term infants. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 60(5), 2888-2894. journals.asm

 

Συχνές Ερωτήσεις