Αφλιβερσέπτη (Eylea): Οδηγίες Χρήσης – Ενδείξεις – Παρενέργειες

Τι είναι η αφλιβερσέπτη;

Η αφλιβερσέπτη (aflibercept) είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των αντι-VEGF παραγόντων. Ένα δημοφιλές εμπορικό σκεύασμα που περιέχει αφλιβερσέπτη είναι το Eylea, ενώ κυκλοφορούν και άλλα όπως τα Zaltrap, Aflibla κ.α. Η αφλιβερσέπτη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων οφθαλμολογικών παθήσεων, όπως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD) και το διαβητικό οίδημα της ωχράς.

Η ανάπτυξη της αφλιβερσέπτης ξεκίνησε στις αρχές του 21ου αιώνα από την αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Regeneron. Η ουσία πήρε έγκριση από τον FDA το 2011 για την θεραπεία της υγρής μορφής AMD. Έκτοτε, πολλές κλινικές μελέτες έχουν διερευνήσει την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της αφλιβερσέπτης σε διάφορες οφθαλμολογικές παθήσεις.

Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε τα ευρήματα από δημοσιεύσεις σε έγκριτα ιατρικά περιοδικά όπως το British Journal of Ophthalmology και το Cancer Treatment Reviews, που εξετάζουν τις θεραπευτικές ιδιότητες και τον μηχανισμό δράσης της αφλιβερσέπτης. Θα συζητήσουμε επίσης τις ενδείξεις χρήσης και τις πιθανές παρενέργειες αυτού του καινοτόμου φαρμάκου.

 

Θεραπευτική κατηγορία

Η αφλιβερσέπτη ανήκει στην κατηγορία των αντι-αγγειογενετικών παραγόντων και συγκεκριμένα των αναστολέων του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGF). Ο VEGF είναι μια πρωτεΐνη που προάγει την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων, μια διαδικασία γνωστή ως αγγειογένεση. Σε παθολογικές καταστάσεις όπως η υγρή AMD και οι καρκινικοί όγκοι, η υπερβολική δράση του VEGF οδηγεί σε ανεξέλεγκτη αγγειογένεση. Τα αντι-VEGF φάρμακα όπως η αφλιβερσέπτη αναστέλλουν τη δράση αυτού του παράγοντα, περιορίζοντας την παθολογική αγγειογένεση (Chu, 2009).

 

Χημική δομή και ιδιότητες

Η αφλιβερσέπτη είναι μια πρωτεΐνη σύντηξης που αποτελείται από τμήματα των υποδοχέων VEGF (VEGFR-1 και VEGFR-2) συνδεδεμένα με το Fc τμήμα της ανθρώπινης ανοσοσφαιρίνης G1 (IgG1). Αυτή η μοναδική δομή επιτρέπει στην αφλιβερσέπτη να δεσμεύει και να εξουδετερώνει όλες τις ισομορφές του VEGF-A, καθώς και τον πλακουντιακό αυξητικό παράγοντα (PlGF), με υψηλή συγγένεια και ειδικότητα (Stewart, 2012).

 

Μηχανισμός δράσης

Ο μηχανισμός δράσης της αφλιβερσέπτης βασίζεται στην ικανότητά της να δεσμεύει και να αδρανοποιεί τον VEGF, εμποδίζοντας την αλληλεπίδρασή του με τους φυσικούς υποδοχείς του στην επιφάνεια των ενδοθηλιακών κυττάρων. Με τον τρόπο αυτό, η αφλιβερσέπτη αναστέλλει τα σηματοδοτικά μονοπάτια που ενεργοποιούνται από τον VEGF και οδηγούν στον πολλαπλασιασμό, τη μετανάστευση και την επιβίωση των ενδοθηλιακών κυττάρων, βασικές διαδικασίες στην αγγειογένεση (Gaya & Tse, 2012).

 

Ενδείξεις χρήσης

Η αφλιβερσέπτη έχει εγκριθεί για τη θεραπεία διαφόρων οφθαλμολογικών παθήσεων που σχετίζονται με παθολογική αγγειογένεση στον αμφιβληστροειδή. Οι κύριες ενδείξεις περιλαμβάνουν:

• Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD), υγρή μορφή
• Διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας
• Αποκόλληση μελάγχρου επιθηλίου
• Μυωπική χοριοειδική νεοαγγείωση

Σε ασθενείς με υγρή AMD που εμφανίζουν επίμονη συσσώρευση υγρού παρά τη θεραπεία με άλλους αντι-VEGF παράγοντες όπως η ρανιμπιζουμάμπη ή η μπεβασιζουμάμπη, η αφλιβερσέπτη αποτελεί μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή (Cho et al., 2013). Μελέτες δείχνουν ότι η αφλιβερσέπτη μπορεί να επιτύχει σημαντική βελτίωση της οπτικής οξύτητας και μείωση της συσσώρευσης υγρού σε αυτούς τους ασθενείς.

 

Προειδοποιήσεις

Προφυλάξεις πριν τη λήψη του φαρμάκου αφλιβερσέπτη

Πριν την έναρξη της θεραπείας με αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap κ.α.), είναι απαραίτητο να ενημερώσετε τον γιατρό σας εάν:

• Έχετε οποιεσδήποτε αλλεργίες ή έχετε παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση στην αφλιβερσέπτη στο παρελθόν
• Έχετε ιστορικό οφθαλμικών λοιμώξεων ή φλεγμονών
• Πάσχετε από άλλες οφθαλμικές παθήσεις όπως γλαύκωμα ή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
• Έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε οφθαλμική χειρουργική επέμβαση
• Λαμβάνετε άλλα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων συμπληρωμάτων διατροφής και βοτάνων

Ο γιατρός θα αξιολογήσει προσεκτικά το ιατρικό ιστορικό σας για να διασφαλίσει ότι η αφλιβερσέπτη είναι κατάλληλη για εσάς.

 

Αντενδείξεις

Η χρήση της αφλιβερσέπτης αντενδείκνυται σε περιπτώσεις:

• Γνωστής υπερευαισθησίας στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα του φαρμάκου
• Ενεργών ή πιθανολογούμενων οφθαλμικών ή περιοφθαλμικών λοιμώξεων
• Ενεργής ενδοφθάλμιας φλεγμονής

 

Τι πρέπει να αποφύγετε

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea κ.α.), συνιστάται να αποφεύγετε:

• Την έντονη σωματική άσκηση ή δραστηριότητες που μπορεί να αυξήσουν την πίεση στους οφθαλμούς, όπως η άρση βαρών, για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την ένεση
• Την κολύμβηση ή τη χρήση υδρομασάζ για τουλάχιστον μία εβδομάδα μετά την ένεση, για την αποφυγή λοιμώξεων
• Το τρίψιμο ή την άσκηση πίεσης στους οφθαλμούς για μερικές ημέρες μετά τη θεραπεία

Ο οφθαλμίατρός σας θα σας δώσει αναλυτικές οδηγίες σχετικά με τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνετε.

 

Δοσολογία και χορήγηση του φαρμάκου αφλιβερσέπτη

Η δοσολογία και το σχήμα χορήγησης της αφλιβερσέπτης καθορίζονται από τον θεράποντα ιατρό, ανάλογα με την πάθηση προς θεραπεία και την κλινική ανταπόκριση του ασθενούς. Η συνήθης δόση για την υγρή AMD είναι 2mg ανά ένεση, με χορήγηση κάθε 4 εβδομάδες για τους πρώτους 3 μήνες και στη συνέχεια κάθε 8 εβδομάδες (Cho et al., 2013). Ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει το σχήμα σύμφωνα με την πορεία της νόσου.

 

Οδοί και τρόποι χορήγησης

Η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea κ.α.) χορηγείται με τη μορφή ενδοϋαλοειδικής ένεσης, δηλαδή με ένεση απευθείας στην υαλοειδή κοιλότητα του οφθαλμού. Η διαδικασία πραγματοποιείται από οφθαλμίατρο υπό άσηπτες συνθήκες. Πριν από την ένεση, ο οφθαλμός αναισθητοποιείται και απολυμαίνεται για την πρόληψη λοιμώξεων. Ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί μια ελαφριά πίεση κατά τη διάρκεια της έγχυσης, αλλά η όλη διαδικασία είναι γενικά καλά ανεκτή.

Μετά την ένεση, ο γιατρός θα παρακολουθεί στενά την όραση και την ενδοφθάλμια πίεση του ασθενούς. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν τις οδηγίες του ιατρού και να προσέρχονται σε όλα τα προγραμματισμένα ραντεβού παρακολούθησης για να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση του φαρμάκου αφλιβερσέπτη;

Εάν παραλείψετε ένα προγραμματισμένο ραντεβού για την ένεση αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea, Zaltrap, Aflibla κ.α.), επικοινωνήστε αμέσως με τον οφθαλμίατρό σας για να προγραμματίσετε μια νέα επίσκεψη το συντομότερο δυνατό. Είναι σημαντικό να μην καθυστερήσετε ή να παραλείψετε δόσεις, καθώς αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Ωστόσο, μην προσπαθήσετε να αντισταθμίσετε τη χαμένη δόση διπλασιάζοντας την επόμενη, καθώς αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών.

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία με αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Aflibla κ.α.) είναι απίθανη, καθώς το φάρμακο χορηγείται μόνο από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο. Ωστόσο, εάν συμβεί κατά λάθος ενδοϋαλοειδική ένεση υψηλότερης δόσης από τη συνιστώμενη, ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για τυχόν ενδείξεις τοξικότητας. Έως σήμερα, δεν έχουν αναφερθεί συγκεκριμένες επιπτώσεις από υπερδοσολογία με αφλιβερσέπτη στη βιβλιογραφία.

 

Παρενέργειες της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea, Aflibla κ.α.)

Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap κ.α.) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, αν και δεν παρουσιάζονται σε όλους τους ασθενείς. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:

• Ερυθρότητα, πόνο ή ερεθισμό στο σημείο της ένεσης
• Αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση
• Θαμπή όραση ή μειωμένη οπτική οξύτητα
• Αιμορραγία του επιπεφυκότα
• Κινητά “μυγάκια” (εμφάνιση κηλίδων) στο οπτικό πεδίο

Πιο σπάνια, μπορεί να εκδηλωθούν σοβαρές παρενέργειες όπως:

• Ενδοφθαλμίτιδα (λοίμωξη του οφθαλμού)
• Αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς
• Καταρράκτης
• Ραγοειδίτιδα (φλεγμονή του ραγοειδή χιτώνα)

Εάν παρατηρήσετε ξαφνική μείωση ή αλλαγή στην όραση, πόνο ή ερυθρότητα στον οφθαλμό, επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας.

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Μέχρι σήμερα, δεν έχουν αναφερθεί κλινικά σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της αφλιβερσέπτης και άλλων φαρμάκων. Ωστόσο, είναι πάντα σημαντικό να ενημερώνετε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα, συμπληρώματα διατροφής και βότανα που λαμβάνετε, ώστε να μπορεί να αξιολογήσει τον κίνδυνο πιθανών αλληλεπιδράσεων.

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Η αφλιβερσέπτη χορηγείται με ενδοϋαλοειδική ένεση και δεν αναμένεται να αλληλεπιδράσει με τροφές. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι διατροφικοί περιορισμοί που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea κ.α.). Ωστόσο, μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της γενικής υγείας των οφθαλμών και του οργανισμού.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους και παιδιά

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea, Zaltrap, Aflibla κ.α.) σε παιδιατρικούς ασθενείς δεν έχουν ακόμη τεκμηριωθεί. Οι κλινικές μελέτες δεν περιελάμβαναν επαρκή αριθμό ασθενών ηλικίας 65 ετών και άνω ώστε να καθοριστεί εάν ανταποκρίνονται διαφορετικά από τους νεότερους ασθενείς. Ωστόσο, δεν αναμένονται διαφορές στην ασφάλεια ή την αποτελεσματικότητα μεταξύ ηλικιωμένων και νεότερων ασθενών. Η δοσολογία για ηλικιωμένους ασθενείς δεν χρειάζεται προσαρμογή.

 

Ανάπτυξη ανθεκτικότητας

Σε ορισμένους ασθενείς με υγρή AMD, παρατηρείται μειωμένη ανταπόκριση στη θεραπεία με αντι-VEGF παράγοντες όπως η αφλιβερσέπτη με την πάροδο του χρόνου, φαινόμενο γνωστό ως ανθεκτικότητα. Οι μηχανισμοί πίσω από την ανάπτυξη ανθεκτικότητας δεν είναι πλήρως κατανοητοί, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν την ενεργοποίηση εναλλακτικών αγγειογενετικών οδών ή γενετικούς πολυμορφισμούς που επηρεάζουν την απόκριση στη θεραπεία. Σε περιπτώσεις ανθεκτικότητας, ο οφθαλμίατρος μπορεί να προσαρμόσει τη θεραπευτική στρατηγική, για παράδειγμα αυξάνοντας τη συχνότητα των ενέσεων ή εναλλάσσοντας μεταξύ διαφορετικών αντι-VEGF παραγόντων.

 

Κλινικές μελέτες του φαρμάκου αφλιβερσέπτη

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της αφλιβερσέπτης έχουν αξιολογηθεί σε πολλές κλινικές δοκιμές. Στη μελέτη VIEW 1 και VIEW 2, η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Aflibla κ.α.) έδειξε παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη ρανιμπιζουμάμπη στη βελτίωση της οπτικής οξύτητας σε ασθενείς με υγρή AMD, με λιγότερο συχνές ενέσεις (Stewart, 2012). Μελέτες όπως οι CLEAR-IT 2, KARMA και SAKURA κατέδειξαν την αποτελεσματικότητα της αφλιβερσέπτης στη μείωση του κεντρικού πάχους του αμφιβληστροειδούς και τη βελτίωση της όρασης σε ασθενείς με διαβητικό οίδημα της ωχράς και οίδημα της ωχράς λόγω απόφραξης φλεβών του αμφιβληστροειδούς.

 

Συγκριτική αποτελεσματικότητα

Η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap κ.α.) έχει επιδείξει παρόμοια ή ανώτερη αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με άλλους αντι-VEGF παράγοντες σε διάφορες οφθαλμικές παθήσεις. Σε μια μετα-ανάλυση των Gaya και Tse (2012), η αφλιβερσέπτη παρουσίασε σημαντικά μεγαλύτερη μείωση στο κεντρικό πάχος του αμφιβληστροειδούς σε σχέση με τη ρανιμπιζουμάμπη σε ασθενείς με κεντρική ορώδη χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια. Επιπλέον, στη μελέτη VIBRANT, η αφλιβερσέπτη ήταν πιο αποτελεσματική από τη φωτοπηξία με laser στη θεραπεία του οιδήματος της ωχράς λόγω απόφραξης φλέβας.

 

Φαρμακολογικά χαρακτηριστικά

Η αφλιβερσέπτη είναι μια πλήρως ανθρώπινη ανασυνδυασμένη πρωτεΐνη σύντηξης που αποτελείται από τμήματα των εξωκυτταρικών περιοχών των ανθρώπινων υποδοχέων VEGF 1 και 2, συζευγμένα με το Fc τμήμα της ανθρώπινης IgG1. Δεσμεύει τον VEGF-A και τον πλακουντιακό αυξητικό παράγοντα (PlGF) με υψηλή συγγένεια, εμποδίζοντας τη σύνδεσή τους με τους ενδογενείς υποδοχείς τους και αναστέλλοντας έτσι την αγγειογένεση. Σε σύγκριση με άλλους αντι-VEGF παράγοντες, η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap, Aflibla κ.α.) διαθέτει υψηλότερη συγγένεια πρόσδεσης για τον VEGF-A και μεγαλύτερη ημίσεια ζωή στον οφθαλμό, επιτρέποντας πιο αραιά σχήματα δοσολογίας (Chu, 2009).

 

Συνοπτικά

Η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap κ.α.) είναι ένας αντι-VEGF παράγοντας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων οφθαλμικών παθήσεων, όπως η υγρή ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD) και το διαβητικό οίδημα της ωχράς. Δρα δεσμεύοντας και αναστέλλοντας τη δράση του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGF), ενός βασικού μεσολαβητή της παθολογικής αγγειογένεσης. Η αφλιβερσέπτη χορηγείται με ενδοϋαλοειδική ένεση από οφθαλμίατρο. Κλινικές μελέτες έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της αφλιβερσέπτης στη βελτίωση της οπτικής οξύτητας και τη μείωση του πάχους του αμφιβληστροειδούς σε ασθενείς με διάφορες αγγειακές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Οι συχνότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν ερεθισμό στο σημείο της ένεσης, αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση και παροδική θόλωση της όρασης. Η αφλιβερσέπτη αποτελεί μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με νεοαγγειακές οφθαλμικές παθήσεις, συμβάλλοντας στη διατήρηση και βελτίωση της όρασης και της ποιότητας ζωής των ασθενών.

gnosiatriki.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία σας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των φαρμακευτικών σκευασμάτων, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν αλλαγές στις προδιαγραφές των προϊόντων που προμηθεύεστε. Τα εμπορικά ονόματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κείμενο είναι απλώς παραδείγματα δημοφιλών φαρμάκων με τις ουσίες που περιγράφονται, αλλά η ακριβής σύσταση μπορεί να διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Εδώ, η έμφαση δίνεται στις δραστικές ουσίες και όχι στα εμπορικά ονόματα. Τα ονόματα των φαρμάκων παρατίθενται μόνο για την ευκολία των αναγνωστών, αλλά πρέπει να διαβάζετε τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος που θα χρησιμοποιήσετε καθώς μπορεί να διαφέρει. Η συνεχής επικοινωνία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας είναι απαραίτητη. Μην καταφεύγετε ποτέ στην αυτοχορήγηση φαρμάκων, γιατί εκθέτετε την υγεία σας σε σημαντικούς κινδύνους.

 

Βιβλιογραφία

• Stewart, M. W. (2012). Aflibercept (VEGF Trap-eye): the newest anti-VEGF drug. British Journal of Ophthalmology, 96(9), 1157-1158. bjo.bmj
• Gaya, A., & Tse, V. (2012). A preclinical and clinical review of aflibercept for the management of cancer. Cancer Treatment Reviews, 38(5), 484-493. sciencedirect
• Chu, Q. S. (2009). Aflibercept (AVE0005): an alternative strategy for inhibiting tumour angiogenesis by vascular endothelial growth factors. Expert Opinion on Biological Therapy, 9(2), 263-271. tandfonline
• Cho, H., Shah, C. P., Weber, M., & Heier, J. S. (2013). Aflibercept for exudative AMD with persistent fluid on ranibizumab and/or bevacizumab. British Journal of Ophthalmology, 97(8), 1032-1035. bjo.bmj

 

Συχνές Ερωτήσεις