Πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos): Οδηγίες Χρήσης – Παρενέργειες – Ενδείξεις

Γενικές Πληροφορίες για την Πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.)

Η πιογλιταζόνη (pioglitazone) είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των θειαζολιδινεδιονών και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Μερικά από τα δημοφιλή εμπορικά σκευάσματα που περιέχουν πιογλιταζόνη είναι τα Actos, Glustin, Paglitaz κ.α. Η πιογλιταζόνη δρα βελτιώνοντας την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, επιτρέποντας έτσι την αποτελεσματικότερη χρήση της ινσουλίνης από τον οργανισμό. Ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από ερευνητές της φαρμακευτικής εταιρείας Takeda και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση το 1999. Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε πληροφορίες από ιατρικές έρευνες και επιστημονικά περιοδικά σχετικά με τη φαρμακολογία, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της πιογλιταζόνης στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2.

 

Φαρμακοδυναμική, Μοριακή δομή και Φαρμακολογική κατηγοριοποίηση

Η πιογλιταζόνη ανήκει στην κατηγορία των θειαζολιδινεδιονών, μια ομάδα φαρμάκων που δρουν ως αγωνιστές του υποδοχέα PPARγ (peroxisome proliferator-activated receptor gamma). Ο PPARγ είναι ένας πυρηνικός υποδοχέας που ρυθμίζει τη μεταγραφή γονιδίων που εμπλέκονται στον μεταβολισμό των λιπιδίων και της γλυκόζης (Tang et al., 2018). Η ενεργοποίηση του PPARγ από την πιογλιταζόνη οδηγεί σε αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, βελτιωμένη πρόσληψη γλυκόζης από τους σκελετικούς μύες και μείωση της ηπατικής παραγωγής γλυκόζης (Levin et al., 2015).

Η μοριακή δομή της πιογλιταζόνης αποτελείται από έναν θειαζολιδινεδιονικό δακτύλιο συνδεδεμένο με έναν βενζολικό δακτύλιο μέσω μιας αιθυλικής γέφυρας. Αυτή η δομή επιτρέπει στο μόριο να προσδένεται και να ενεργοποιεί τον PPARγ με υψηλή συγγένεια και εκλεκτικότητα (Liao et al., 2017).

Φαρμακολογικά, η πιογλιταζόνη κατηγοριοποιείται ως αντιδιαβητικό φάρμακο και πιο συγκεκριμένα ως ευαισθητοποιητής ινσουλίνης. Χορηγείται από το στόμα, συνήθως μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς τροφή. Η δόση προσαρμόζεται ανάλογα με την ανταπόκριση και την ανοχή του ασθενούς, με τις συνήθεις δόσεις να κυμαίνονται από 15 έως 45 mg ημερησίως.

Ενδείξεις και Οδηγίες Χρήσεως για το Actos

Η πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.) ενδείκνυται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 σε ενήλικες, ιδιαίτερα σε ασθενείς με υπερβολικό βάρος και εκείνους στους οποίους ο έλεγχος της γλυκόζης στο αίμα δεν επιτυγχάνεται επαρκώς με δίαιτα και άσκηση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα, όπως μετφορμίνη, σουλφονυλουρίες ή ινσουλίνη (Levin et al., 2015).

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Ειδικές συστάσεις για ευπαθείς ομάδες παιδιά εγκύους και ηλικιωμένους

Η πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.) αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Ιστορικό καρκίνου της ουροδόχου κύστης ή ενεργό καρκίνο της ουροδόχου κύστης
• Μέτρια έως σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια (κατηγορίας NYHA III-IV)
• Ηπατική δυσλειτουργία

Η χρήση σε παιδιά και εφήβους κάτω των 18 ετών δεν συνιστάται λόγω έλλειψης δεδομένων ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Στους ηλικιωμένους ασθενείς, η πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.) πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, ξεκινώντας με τη χαμηλότερη διαθέσιμη δόση και αυξάνοντας σταδιακά (Liao et al., 2017). Η πιογλιταζόνη δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.

 

Παρενέργειες

Οι συχνότερες παρενέργειες της πιογλιταζόνης περιλαμβάνουν:

• Αύξηση βάρους
• Οίδημα
• Αναιμία
• Υπογλυκαιμία (όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρία)

Έχει επίσης αναφερθεί αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων οστών σε γυναίκες και πιθανός αυξημένος κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης με μακροχρόνια χρήση (Tang et al., 2018).

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

Η πιογλιταζόνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα, όπως:

• Αντιδιαβητικά φάρμακα (ινσουλίνη, σουλφονυλουρίες): αυξημένος κίνδυνος υπογλυκαιμίας
• Αντιπηκτικά (βαρφαρίνη): μπορεί να απαιτηθεί προσαρμογή της δόσης της βαρφαρίνης
• Αντισυλληπτικά από του στόματος: μειωμένη αποτελεσματικότητα της αντισύλληψης

 

Αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα και ποτά

Δεν υπάρχουν σημαντικές αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα και ποτά. Η πιογλιταζόνη μπορεί να λαμβάνεται με ή χωρίς τροφή.

 

Δοσολογικό σχήμα και τρόπος λήψης

Η αρχική δόση της πιογλιταζόνης είναι συνήθως 15 ή 30 mg μία φορά την ημέρα. Η δόση μπορεί να αυξηθεί σταδιακά έως τα 45 mg ημερησίως, ανάλογα με την ανταπόκριση και την ανοχή του ασθενούς. Τα δισκία πρέπει να λαμβάνονται ολόκληρα με νερό.

 

Οδηγίες σε περίπτωση παράληψης δόσης

Σε περίπτωση παράλειψης μιας δόσης, αυτή πρέπει να ληφθεί αμέσως μόλις ο ασθενής το θυμηθεί. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, η παραληφθείσα δόση πρέπει να παραλειφθεί και η επόμενη δόση να ληφθεί στο συνηθισμένο χρόνο. Δεν πρέπει να λαμβάνεται διπλή δόση για την αναπλήρωση της παραληφθείσας.

 

Υπερβολική Δόση

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται για σημεία και συμπτώματα και να ξεκινήσει η κατάλληλη συμπτωματική θεραπεία. Η πιογλιταζόνη δεν απομακρύνεται σημαντικά με αιμοδιύλιση.

 

Φύλαξη Φαρμάκου

Τα δισκία πιογλιταζόνης πρέπει να φυλάσσονται σε θερμοκρασία δωματίου (15-30°C), στην αρχική τους συσκευασία για προστασία από το φως και την υγρασία. Να φυλάσσεται μακριά από παιδιά.

 

Ανάλυση Δραστικής Ουσίας της πιογλιταζόνης (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.)

Η πιογλιταζόνη, η δραστική ουσία των φαρμάκων Actos, Glustin, Paglitaz κ.α., είναι ένας ισχυρός και εκλεκτικός αγωνιστής του υποδοχέα PPARγ. Η ενεργοποίηση του PPARγ οδηγεί σε αυξημένη μεταγραφή γονιδίων που εμπλέκονται στον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων, βελτιώνοντας έτσι την ευαισθησία στην ινσουλίνη (Liao et al., 2017).

 

Φαρμακοκινητική

Η πιογλιταζόνη απορροφάται ταχέως μετά την από του στόματος χορήγηση, με μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα να επιτυγχάνονται εντός 2 ωρών. Η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα υπερβαίνει το 80%. Η πιογλιταζόνη μεταβολίζεται εκτενώς στο ήπαρ μέσω του κυτοχρώματος P450 2C8 και απεκκρίνεται κυρίως στα κόπρανα. Ο χρόνος ημίσειας ζωής απέκκρισης είναι 3-7 ώρες.

 

Αποτελεσματικότητα – Κλινικές Μελέτες για το Actos

Η αποτελεσματικότητα της πιογλιταζόνης στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 έχει καταδειχθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες. Σε μια μετα-ανάλυση των Liao et al. (2017), η πιογλιταζόνη βρέθηκε να βελτιώνει σημαντικά τον γλυκαιμικό έλεγχο και να μειώνει τα καρδιαγγειακά συμβάντα σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και προδιαβήτη. Οι προκλινικές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η πιογλιταζόνη βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνει την ηπατική στεάτωση (Tang et al., 2018).

 

Αξιολόγηση σε σχέση με εναλλακτικές θεραπείες

Σε σύγκριση με άλλους ευαισθητοποιητές ινσουλίνης, όπως η ροσιγλιταζόνη, η πιογλιταζόνη έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα στον γλυκαιμικό έλεγχο, αλλά μπορεί να έχει ευνοϊκότερο προφίλ καρδιαγγειακής ασφάλειας (Liao et al., 2017). Ωστόσο, ανησυχίες σχετικά με τον πιθανό αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της ουροδόχου κύστης με τη μακροχρόνια χρήση πιογλιταζόνης έχουν οδηγήσει σε περιορισμούς στη χρήση της σε ορισμένες χώρες (Levin et al., 2015). Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την πλήρη αξιολόγηση του προφίλ οφέλους-κινδύνου της πιογλιταζόνης και για τον προσδιορισμό των ασθενών που είναι πιο πιθανό να ωφεληθούν από τη θεραπεία.

 

Επιγραμματικά

Η πιογλιταζόνη (φάρμακο Actos, Glustin, Paglitaz κ.α.) είναι ένας ισχυρός και εκλεκτικός αγωνιστής του υποδοχέα PPARγ που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, τον γλυκαιμικό έλεγχο και μειώνει τα καρδιαγγειακά συμβάντα σε ασθενείς με διαβήτη και προδιαβήτη. Χορηγείται από του στόματος, συνήθως μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς τροφή. Οι συχνότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν αύξηση βάρους, οίδημα και υπογλυκαιμία (όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρία). Έχει επίσης αναφερθεί αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων οστών σε γυναίκες και πιθανός αυξημένος κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης με μακροχρόνια χρήση. Απαιτείται προσοχή κατά τη χρήση σε ηλικιωμένους και ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή ηπατική δυσλειτουργία. Η πιογλιταζόνη αντενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό ή ενεργό καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Περαιτέρω μελέτες απαιτούνται για την πλήρη αξιολόγηση του προφίλ οφέλους-κινδύνου και για τον προσδιορισμό των ασθενών που είναι πιο πιθανό να ωφεληθούν από τη θεραπεία.

gnosiatriki.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία σας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των φαρμακευτικών σκευασμάτων, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν αλλαγές στις προδιαγραφές των προϊόντων που προμηθεύεστε. Τα εμπορικά ονόματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κείμενο είναι απλώς παραδείγματα δημοφιλών φαρμάκων με τις ουσίες που περιγράφονται, αλλά η ακριβής σύσταση μπορεί να διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Εδώ, η έμφαση δίνεται στις δραστικές ουσίες και όχι στα εμπορικά ονόματα. Τα ονόματα των φαρμάκων παρατίθενται μόνο για την ευκολία των αναγνωστών, αλλά πρέπει να διαβάζετε τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος που θα χρησιμοποιήσετε καθώς μπορεί να διαφέρει. Η συνεχής επικοινωνία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας είναι απαραίτητη. Μην καταφεύγετε ποτέ στην αυτοχορήγηση φαρμάκων, γιατί εκθέτετε την υγεία σας σε σημαντικούς κινδύνους.

 

Βιβλιογραφία

• Levin, D., Bell, S., Sund, R., Hartikainen, S. A., Tuomilehto, J., Pukkala, E., … & Strandberg, T. E. (2015). Pioglitazone and bladder cancer risk: a multipopulation pooled, cumulative exposure analysis. Diabetologia, 58(3), 493-504. link.springer.com
• Liao, H. W., Saver, J. L., Wu, Y. L., Chen, T. H., Lee, M., & Ovbiagele, B. (2017). Pioglitazone and cardiovascular outcomes in patients with insulin resistance, pre-diabetes and type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. BMJ open, 7(1), e013927. bmjopen.bmj.com
• Tang, H., Shi, W., Fu, S., Wang, T., Zhai, S., Song, Y., & Han, J. (2018). Pioglitazone and bladder cancer risk: a systematic review and meta‐analysis. Cancer medicine, 7(4), 1070-1080. wiley.com

 

Συχνές Ερωτήσεις