Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις (HAI) αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα για την υγεία των ασθενών και ένα αυξανόμενο βάρος για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, οι HAI αποτελούν μια συνεχή πρόκληση, επηρεάζοντας χιλιάδες ασθενείς κάθε χρόνο. Η έρευνα που διεξήχθη από τους Czerniak et al. (2024) στοχεύει στην κατανόηση των παραγόντων κινδύνου για τις HAI και στην ανάπτυξη ενός νέου εργαλείου αξιολόγησης κινδύνου, του “Czerniak-score”. Οι HAI είναι λοιμώξεις που εμφανίζονται σε ασθενείς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους σε ένα νοσοκομείο ή άλλο ίδρυμα υγειονομικής περίθαλψης και δεν ήταν παρούσες κατά την εισαγωγή τους. Αυτές οι λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές, να παρατείνουν τη νοσηλεία και σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσουν ακόμη και σε θάνατο.
Η πρόληψη των HAI αποτελεί προτεραιότητα για τα νοσοκομεία και τους επαγγελματίες υγείας. Η έγκαιρη αναγνώριση των ασθενών που διατρέχουν κίνδυνο είναι ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης. Οι παραδοσιακές κλίμακες αξιολόγησης κινδύνου HAI συχνά επικεντρώνονται σε παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή, όπως η ηλικία, οι συνυπάρχουσες ασθένειες και η λειτουργική κατάσταση. Ωστόσο, η έρευνα των Czerniak et al. (2024) υπογραμμίζει τη σημασία των ιατρογενών παραγόντων, δηλαδή των παραγόντων που σχετίζονται με τις ιατρικές διαδικασίες και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, στην ανάπτυξη HAI.
Παράγοντες Κινδύνου για τις Νοσοκομειακές Λοιμώξεις
Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις (HAI) αποτελούν ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα, με την εμφάνισή τους να επηρεάζεται από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων. Η κατανόηση αυτών των παραγόντων είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική πρόληψη και διαχείριση των HAI.
Ιατρογενείς Παράγοντες
Οι ιατρογενείς παράγοντες, δηλαδή οι παράγοντες που σχετίζονται με τις ιατρικές διαδικασίες και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, έχουν αναδειχθεί ως σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για τις HAI. Σύμφωνα με την έρευνα των Czerniak et al. (2024), η τοποθέτηση καθετήρα στην ουροδόχο κύστη, η κεντρική φλεβική καθετηρίαση, η διασωλήνωση και ο μηχανικός αερισμός είναι διαδικασίες που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης HAI. Επιπλέον, η παρατεταμένη νοσηλεία, η μετάγγιση αίματος και η χρήση αντιβιοτικών ευρέος φάσματος έχουν επίσης συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο HAI.
Παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή
Εκτός από τους ιατρογενείς παράγοντες, ορισμένα χαρακτηριστικά των ασθενών μπορούν να τους καταστήσουν πιο ευάλωτους στις HAI. Η προχωρημένη ηλικία, οι χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, και η εξασθενημένη ανοσολογική λειτουργία είναι μερικοί από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο. Επιπλέον, η κακή διατροφική κατάσταση, η ύπαρξη κατακλίσεων και η μειωμένη κινητικότητα μπορούν επίσης να συμβάλουν στην εμφάνιση HAI.
Η πολυπλοκότητα των HAI απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση στην αξιολόγηση του κινδύνου. Οι Czerniak et al. (2024) τονίζουν ότι η αναγνώριση και η αντιμετώπιση τόσο των ιατρογενών όσο και των παραγόντων που σχετίζονται με τον ασθενή είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική πρόληψη των HAI. Η ανάπτυξη νέων εργαλείων αξιολόγησης κινδύνου, όπως η βαθμολογία Czerniak, που λαμβάνουν υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες, μπορεί να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να εντοπίσουν τους ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο και να εφαρμόσουν εξατομικευμένα μέτρα πρόληψης.
Η Βαθμολογία Czerniak: Ένα Νέο Εργαλείο Αξιολόγησης Κινδύνου
Η πολυπλοκότητα των παραγόντων που συμβάλλουν στην εμφάνιση νοσοκομειακών λοιμώξεων (HAI) απαιτεί την ανάπτυξη εργαλείων που μπορούν να αξιολογήσουν τον κίνδυνο με ολιστικό τρόπο. Η βαθμολογία Czerniak, που προτάθηκε από τους Czerniak et al. (2024) στο Medical Research Journal, αποτελεί μια τέτοια προσπάθεια, συνδυάζοντας την αξιολόγηση της συννοσηρότητας, της λειτουργικής κατάστασης του ασθενούς και της ανάγκης για επεμβατικές διαδικασίες.
Σύνθεση της Βαθμολογίας Czerniak
Η βαθμολογία Czerniak αποτελείται από επτά παραμέτρους, καθεμία από τις οποίες λαμβάνει ένα βαθμό εάν πληρούται το αντίστοιχο κριτήριο:
- Βαθμολογία ATLAS ≥ 4
- Βαθμολογία ADL < 6
- Βαθμολογία CIRS ≥ 12
- Καθετηριασμός ουροδόχου κύστης
- Κεντρική φλεβική καθετηρίαση
- Κατακλίσεις κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο
- Ασθενείς που χαρακτηρίζονται ως κλινήρεις
Η συνολική βαθμολογία Czerniak υπολογίζεται αθροίζοντας τους βαθμούς από κάθε παράμετρο. Ένα όριο 3 βαθμών έχει προσδιοριστεί ως το σημείο αποκοπής για την πρόβλεψη του κινδύνου HAI.
Εφαρμογή και Αποτελεσματικότητα
Η εφαρμογή της βαθμολογίας Czerniak στη μελέτη των Czerniak et al. (2024) έδειξε ότι το 78,76% των ασθενών με HAI είχαν βαθμολογία τουλάχιστον 3. Η βαθμολογία Czerniak παρουσίασε υψηλή ευαισθησία (82,20%) και εξαιρετική ειδικότητα (94,02%) στην πρόβλεψη της εμφάνισης HAI. Επιπλέον, η αύξηση της βαθμολογίας Czerniak κατά 1 βαθμό αύξησε τον κίνδυνο HAI κατά 5,43 φορές.
Η βαθμολογία Czerniak αποτελεί ένα ελπιδοφόρο εργαλείο για την αξιολόγηση του κινδύνου HAI, καθώς λαμβάνει υπόψη ένα ευρύ φάσμα παραγόντων και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην πρόβλεψη της εμφάνισης HAI. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την επικύρωση της βαθμολογίας Czerniak σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών και νοσοκομειακά περιβάλλοντα.
Επίλογος
Η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί μια διαρκή πρόκληση για το σύστημα υγείας. Η αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου, τόσο των ιατρογενών όσο και εκείνων που σχετίζονται με τον ασθενή, είναι το πρώτο βήμα. Η βαθμολογία Czerniak, ως ένα νέο, ολιστικό εργαλείο αξιολόγησης κινδύνου, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο στην προσπάθεια αυτή, επιτρέποντας την έγκαιρη αναγνώριση των ασθενών που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και την εφαρμογή εξατομικευμένων προληπτικών μέτρων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η βαθμολογία Czerniak αποτελεί ένα εργαλείο και όχι πανάκεια. Η αποτελεσματική πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων απαιτεί μια συνολική προσέγγιση που περιλαμβάνει την αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής, την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και την συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού.
gnosiatriki.gr
Βιβλιογραφία
Czerniak, B., Banaś, W., & Ziółkowski, G. (2024). Risk factors for healthcare-associated infections: A single-center study in a university hospital. Medical Research Journal, 33(1). journals.viamedica.pl